Forum bogate w treści i przeżycia
W dniach 4-5 października 2019 r. odbyło się VII Bytowskie Forum Animatorów Kultury, w którym wzięło udział 35 osób z terenu powiatu bytowskiego oraz zaproszeni goście i prelegenci z innych stron kraju.
Organizatorami są: Instytut Kaszubski w Gdańsku, Instytut Kultury Miejskiej w Gdańsku oraz bytowski oddział Zrzeszenia Kaszubsko- Pomorskiego. Partnerzy projektu to: Gminny Ośrodek Kultury oraz Centrum Międzynarodowych Spotkań w Tuchomiu i Kaszubski Uniwersytet Ludowy w Wieżycy. Finansowo projekt uzyskał wsparcie Gminy Bytów, Powiatu Bytowskiego oraz Instytutu Kultury Miejskiej w Gdańsku. W pięknie odnowionej sali GOK w Tuchomiu uczestników powitał gospodarz gminy, Wójt Tuchomia Jerzy Lewi Kiedrowski prezentując gminne osiągnięcia w ciągu minionego roku.
Tegoroczne Forum odbywało się pod hasłem : Kultura pamięci pogranicza- idee, działania, wyzwania.
Tradycją stało się, że Forum otwiera, wprowadzając uczestników w temat, profesor Cezary Obracht Prądzyński. Zajęcia warsztatowe: Pamięć, tożsamość, wspólnota, przeprowadziły Sulisława Borowska i Judyta Kroskowska z Kaszubskiego Uniwersytetu Ludowego w Wieżycy. Uczestnicy zostali poczęstowani świeżym wiejskim chlebem z domowym smalcem i jako pierwsze zadanie warsztatowe przedstawiając się, każdy przywołał wspomnienia związane z chlebem. To ćwiczenie pokazało, że w przywracaniu pamięci o ludziach i wydarzeniach ważną rolę odgrywają także zmysły: wzrok, zapach..
Następnie w kolejnym ćwiczeniu w grupach, uczestnicy zastanawiali się nad pytaniem: jaką rolę pełnić mogą lub powinni animatorzy w przywracaniu pamięci na poziomie lokalnym miejscowości, regionu. Podkreślano rolę animatorów w inicjowaniu poczynań chroniących od zapomnienia ludzi i wydarzenia, poprzez sporządzanie dokumentacji ( kroniki, fotografie, filmy) oraz różnych form upamiętnienia ( tablice pamiątkowe, pomniki).
Po ćwiczeniach w GOK-u zebrani przenieśli się do Centrum, gdzie czekała animacja kulinarna – wspaniałości przygotowane przez Koło Gospodyń Wiejskich Borowianki z Borowego Młyna pod kierunkiem Małgorzaty Pluto- Prądzińskiej. Furorę zrobiły podpłomyki i smażone rydze w wykonaniu kaszubskich gospodyń.
Dalsza część zajęć odbywała się w sali GOK. Zebrani wysłuchali opowieści Doroty Trzebiatowskiej i Pawła Jutrzenki-Trzebiatowskiego na temat zjazdów familijnych rodu Trzebiatowskich i działalności Stowarzyszenia Dziedzictwa Pomorza im. Bogusława X, zrzeszającego też inne pomorskie rody.
W styczniu 1515 r. książę Bogusław X na Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie, w podziękowaniu za zasługi wojenne nadał sześciu rodom: Chamier, Jutrzenka ,Malotke, Żmuda, Reszka, Pank – wieś Trzebiatkową na Kaszubach. Przyjęli oni nazwisko Trzebiatowscy i przez wieki stworzyli ogromną rodzinę. Część wyemigrowała do Ameryki, gdzie dziś żyje ich ok. 2000 tysiące, reszta pozostała w Europie, głównie na terenie Polski i Niemiec. Trzebiatowscy z Niemiec spotykają się od dawna, w Polsce od ok 20 lat. Polski odłam rodu zorganizował w 2015 r. w 500. rocznicę nadania wsi Trzebiatkowa I Kongres Rodów Pomorskich. Prowadzą działalność wydawniczą, dokumentując dzieje Pomorza i swojego rodu, wspierają też współczesnych mieszkańców wsi Trzebiatkowa, m. in ufundowali witraże do tamtejszego kościoła.
Na Forum do Tuchomia przyjechali również działacze Towarzystwa Historycznego Regionu Miasteckiego- Jarosław Lemański i Dominik Radecki. Przedstawili oni działalność wydawniczą oraz inicjatywy powołanego w 2017 r. w Miastku stowarzyszenia, mającego na celu dokumentowanie śladów przeszłości historycznej Gminy Miastko, we współpracy z dawnymi mieszkańcami żyjącymi na terenie Niemiec. Oprócz zawodowych historyków stowarzyszenie zrzesza miłośników regionu z Miastka i okolic.
Zwieńczeniem pierwszego dnia Forum był wyjazd na BytOFFsky Festiwal teatralny. Obejrzeliśmy spektakl TANGO w wykonaniu argentyńskich muzyków z rewelacyjnym śpiewakiem Carlosem Rouletem i polskimi tancerzami.
Następnego dnia Forum był wyjazd studyjny do Bytowa i na teren gminy Parchowo. Po nowej siedzibie Biblioteki Pedagogicznej w dawnym biurowcu nad rzeką Bytową oprowadziła nas Grażyna Kikcio. Podziwialiśmyfunkcjonalnie urządzone pomieszczenia, w których zdobywanie wiedzy powinno być prawdziwą przyjemnością. Następnie na Zamku wysłuchaliśmy opowieści Aliny Werochowskiej i Jacka Prądzińskiego o działaniach skierowanych do seniorów. Projekt „Znane Kaszuby, poznane Kurpie” w ramach programu ETNO POLSKA zakładał wyjazd grupy seniorów na Kurpie i warsztaty rękodzieła ( wycinanki i figurki z ciasta) w skansenie w Ostrołęce oraz warsztaty haftu kaszubskiego i malarstwa na szkle w Bytowie. Różnorodne zajęcia w ramach Uniwersytetu Trzeciego Wieku odbywać się będą przez 3 lata. Opowiadał o nich pan Jacek. Następnie trafiliśmy do małej położonej w lasach parchowskich Chośnicy, gdzie od 2005 r. działa teatr BRZOZAKI. Jego twórczyni i reżyser Ewa Orzechowska wraz z małą grupą miejscowej młodzieży oraz babcią czwórki rodzeństwa pracuje nad inscenizacją pt. „Śladami Remusa”. Mają do dyspozycji świeżo wyremontowaną dawną szkołę, gdzie aktorzy i społeczność małej wioski będą mogli realizować ciekawe projekty. Latem prowadzili kaszubsko- czeczeńską akademię teatralną. Młodzież z zapałem opowiadała o przyjaźni z grupą czeczeńskich rodzin z ośrodka dla uchodźców w Warszawie.
Kolejny nasz przystanek to Gminny Ośrodek Kultury w Parchowie, siedziba kaszubskiego zespołu Modraki. Prowadzi go Joanna Szreder. Opowiadała o kolejnych pokoleniach kilku parchowskich rodzin, których przedstawiciele w tańcu i muzyce kaszubskiej znajdują wytchnienie po pracy i nauce. Pracownicy GOK opowiadali o corocznych przedsięwzięciach realizowanych w tej wiejskiej placówce kultury, a uczestnicy Forum z nostalgią wspominali czasy międzynarodowych biesiad teatralnych, które się tu niegdyś odbywały. Zwieńczeniem wyjazdu studyjnego była wizyta w Gołczewie. W liczącej ok. 200 mieszkańców wsi aktywnie działa ponad 50-osobowe Koło Gospodyń Wiejskich „Gołczewskie Babeczki”. Członkinie tego koła zaprosiły nas do odwiedzenia Izby Regionalnej w dawnej szkole i tu wszyscy uczestnicy oniemieli z zachwytu. W dużej bielonej klasie szkolnej zebrano wyposażenie wiejskiej chaty, stare meble, łóżko z pierzyną, poduszkami i koronkową narzutą, zabytkowe zegary, stare żelazka, mnóstwo sprzętów kuchennych i gospodarskich, piękne makatki. Takiego zbioru może pozazdrościć niejeden skansen, czy muzeum. Pani prezes koła Danuta Grzenkowska opowiadała nam o działalności golczewskich kobiet a na końcu podała nam informację, w którą trudno nam było uwierzyć. Podobno Urząd Gminy w Parchowie zamierza sprzedać budynek szkoły, a izba regionalna może przestać istnieć. W imieniu uczestników Forum apelujemy do władz gminy Parchowo o to, by zastanowiły się dobrze, zanim pozwolą na zniszczenie dorobku i tradycji, którymi powinny się szczycić. To unikalne miejsce powinno być wykorzystane jako gminna atrakcja turystyczna, a potencjał gospodyń wiejskich z Gołczewa należałoby wspierać i traktować jak produkt regionalny, który mógłby gminie przynosić dodatkowe dochody.
W imieniu wszystkich uczestników VII Bytowskiego Forum Animatorów Kultury serdecznie dziękuję za zorganizowanie tak wspaniałej lekcji pamięci Liliannie Grosz i prof. Cezaremu Obracht- Pradzyńskiemu z bytowskiego Oddziału ZKP oraz za gościnność Ludwikowi Szrederowi z GOK w Tuchomiu Joanna Gil- Śleboda ze Stowarzyszenia Rozwoju Ziemi Dretyńskiej
Zdjęcia: Ludwik Szreder i Joanna Gil- Śleboda